De inwerkingtreding
van de verordening vindt stapsgewijs plaats. Vanaf 1 oktober 2023 tot en met 31
december 2025 geldt een overgangsperiode. Vervolgens treedt per 1
januari 2026 de volledige CBAM-verordening in werking. Vanaf dat moment kunnen
goederen die onder de CBAM-verordening vallen alleen worden ingevoerd door een
toegelaten CBAM-aangever. Daarnaast wordt de toegelaten CBAM-aangever verplicht
om een jaarlijkse CBAM-aangifte in te dienen. Hierover later meer. In deze publicatie komen de belangrijkste aspecten van
de overgangsperiode aan bod.
In de aanloop naar de volledige inwerkingtreding van de
CBAM-verordening is op 1 oktober 2023 de overgangsperiode inwerking getreden. In
deze periode geldt een rapportageverplichting, waarbij importeurs verplicht
worden om periodiek een verslag uit te brengen over de CBAM-goederen die zij
hebben ingevoerd.
Om u volledig op de hoogte te brengen over de
rapportageverplichting, hebben we de belangrijkste punten uit de
overgangsperiode hieronder opgesomd.
Welke goederen vallen onder de CBAM-verordening?
Niet alle goederen die in de Europese Unie worden ingevoerd zullen vanaf 1
oktober 2023 onder de CBAM-verordening vallen. In bijlage I van de
CBAM-verordening is een lijst met goederen opgenomen, waarop de
CBAM-verordening van toepassing is. De bijlage volgt de systematiek van goederencodes,
zoals opgenomen in de gecombineerde nomenclatuur (hierna: GN). Het is de
bedoeling dat lijst de komende jaren steeds wordt aangevuld met nieuwe
goederen.
De CBAM-verordening zal in grote lijnen van toepassing zijn op de volgende
goederen: cement, elektriciteit, meststoffen, gietijzer, ijzer, staal, aluminium
en chemicaliën. Het is echter belangrijk om op te merken dat de lijst ook
enkele uitzonderingen bevat. Bijvoorbeeld: GS-post 72 - gietijzer, ijzer en
staal valt in eerste instantie onder de CBAM-verordening, maar er zijn
diverse goederen uit deze post die vervolgens op GN-niveau worden uitgezonderd.
Van belang is dus om op voorhand vast te stellen of uw goederen onder de
CBAM-verordening vallen.
Uitzonderingen
Een aantal derde landen en gebieden is uitgezonderd van de CBAM-verordening.
Deze landen maken bijvoorbeeld gebruik van dezelfde richtlijnen als de Europese
Unie of hebben een overeenkomst (zoals de Overeenkomst betreffende de Europese
Economische Ruimte) met de Europese Unie gesloten, waarin ook milieudoeleinden
zijn geregeld. In dat geval is er dus reeds een CO2-heffing betaald. Concreet
betekent dit dat de verordening niet van toepassing is op CBAM-goederen
afkomstig uit IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland. Daarnaast zijn
ook de gebieden Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta en Melilla uitgesloten van
de CBAM-verordening.
Een andere uitzondering betreft
CBAM-goederen met een waarde lager dan EUR 150 per zending, zogenoemde
e-commerce goederen, CBAM-goederen in reizigersbagage en CBAM-goederen bedoeld
voor bepaalde militaire doeleinden. Voor de invoer van deze goederen is de
CBAM-verordening niet van toepassing.
Voor wie geldt de rapportageverplichting?
In de definitieve CBAM-verordening is de rapportageverplichting – in het geval
de importeur in een lidstaat van de Europese Unie is gevestigd – van toepassing
op de importeur van de CBAM-goederen. De importeur kan de
rapportageverplichting echter ook overdragen aan een indirecte
douanevertegenwoordiger. Let wel op, dit kan alleen wanneer de indirecte
douanevertegenwoordiger hier uitdrukkelijk mee instemt.
Is de importeur gevestigd buiten een lidstaat van de Europese Unie, dan is de rapportageverplichting direct van toepassing op de indirecte douanevertegenwoordiger.
Indienen CBAM-rapport, controle en sancties
Elke
importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger) heeft tijdens de
overgangsperiode de verplichting om uiterlijk één maand na afloop van elk
kwartaal een CBAM-rapport in te dienen met informatie over de in dat kwartaal
ingevoerde CBAM-goederen. Het CBAM-rapport moet rechtstreeks worden ingediend
bij de Europese Commissie, via een zogenaamd CBAM-overgangsregister.
Het eerste CBAM-rapport moet uiterlijk op 31 januari 2024 worden ingediend, met
betrekking tot goederen die in het vierde kwartaal van 2023 worden ingevoerd.
De Europese Commissie zal de CBAM-rapporten beoordelen en zo nodig de nationale CBAM-autoriteit aansturen op een correctieprocedure bij de importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger). De importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger) krijgt via deze correctieprocedure de mogelijkheid om fouten uit het CBAM-rapport te corrigeren. Wordt niet aan de CBAM-verplichtingen voldaan of geeft de importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger) géén gehoor aan de correctieprocedure, dan kan de nationale CBAM-autoriteit een sanctie opleggen.
Inhoud CBAM-rapport
Het
CBAM-rapport zal onder meer informatie moeten bevatten over de oorsprong en
hoeveelheid van de ingevoerde CBAM-goederen, de directe en – wanneer van
toepassing – indirecte emissies en een eventuele koolstofprijs die voor de
ingevoerde goederen is betaald in het land van oorsprong.
Daarnaast moet het CBAM-rapport verschillende gegevens bevatten
over de productielocatie van de CBAM-goederen. Denk hierbij aan de bedrijfsnaam,
het adres en de geografische coördinaten van de productielocatie.
Voor de volledige inhoud van het CBAM-rapport verwijzen wij naar de
CBAM-uitvoeringsverordening.
Template en Guidance documenten
Voor
een groot deel van de gegevens uit het CBAM-rapport is de importeur afhankelijk
van informatie van de producent van de CBAM-goederen. Om de uitwisseling van gegevens
tussen de producent en de importeur makkelijker te maken, heeft de Europese
Commissie een elektronische template opgesteld.
In deze template zijn alle benodigde data-elementen opgenomen, die vereist zijn
van de producent van de goederen.
Bovendien heeft de Europese Commissie twee guidance documenten over de rapportageverplichting gepubliceerd. Deze guidance documenten bieden handvaten voor zowel de importeur als de producent van de CBAM-goederen, om te kunnen voldoen aan de rapportageverplichting.
Tot slot
Deze bijdrage is geschreven op basis de stand van zaken van 2 november
2023.
Heeft u vragen, of wilt u meer weten over de
CBAM-verordening en de verplichtingen die het mechanisme met zich meebrengt?
Neem dan gerust contact op met een van onze adviseurs.